Эдебият
08.05.24

1944 с. 18 майыс фаджиасынынъ 80 йыллыгъына. Шиирлер 2 болюм.

Сейяре Кокче

Не ичюн, къартанам?

Не ичюн мен даим он секиз яшындам, айт манъа къартанам,

Не ичюн он секиз майыстан башлана эм бите эр йылым, эр афтам?

Не ичюн озюмиз бу бошлукъ ерлерде, не огге, не арткъа ?..

Не ичюн сен даим етмиш учь яшында, не ичюн, къартана?

Не ичюн сен козюме бакъып айтмайсынъ: меним анам къайда?

Не ичюн, тынчлан деп, опькелемейсинъ сен, даянасынъ манъа?..

Не ичюн сачларым чубаланмай ельден, 

сувукътан ушюмейим,   къызмайым сыджакътан?

Не ичюн омюрюмизде тек бу бир танъ?

Не ичюн, къартанам?

   

   

Хатыра кошесинде

Анда бульбуллер даа оте,

Яш ана-бабалар,

Анда даа сагъ къартана,

Даа шенъ балалар.

Юреклерде умют, ишанчлар,

этраф чичеклене,

даа трен корьмеген инсанлар

бар узакъ койлерде…

Саман эвчиклер даа джанлы,

Ислер, къокъулар…

Огде тек бахытлы куньлер

Эм къуванчлы тойлар…

Козь огюндеки манзараны

заманлар сакълады…

Бельки къаным оны хатырлай,

бельки де анъым…

Сакъланып хатра кошесинде

беклей озь вакъытны…

Элимнен токъунам ташларгъа,

ким биле, 

бельки тамам ойле 

оларгъа тие эди анам

кичкене экенде…

  

  

Тренлер алып кете узакъкъа

Тренлер алып кете узакъкъа 

эвден, бахыттан, Ватандан

Ачлыкъкъа, агърыгъа, олюмге

копчеклер, тасырдап, сеслене

Тренлер аятны ольдюре,

тренлер севинчни ольдюрелер,

умютнинъ сонъки тамчылары 

копчек тюбюнде эзилелер

Агъламагъа  мумкюн дегиль, 

акъкъым ёкътыр агъламагъа,

бу вагонда екянем

 аякъта олгъанлардан…

Биринджи кетти балачыкълар,

 козьлерини юмды ачлыкътан 

бизим гуняхсыз къушчыкълар 

Сабийлер, бебейлер,оларны тренлерден ёлларгъа аткъанда,

сувукъ ерлерде дуасыз быракъкъанда –олар ольмедилер:

ачлыкътан енгиллешкен джесет ерге дегиль, кокке ынтыла.

олар чевирильди акъ-беяз къушларгъа…

я да бельки кунеш нурлары олдулар –

балачыкълар…

Буюклерден де энди пек азы  къалды вагонда

Дуасыз быракъманьыз мени ёлларнынъ  ичинде, - деп агълай къартанам…

Сувны берелер дуракъта: бир вагон башына – бир къопкъа

Ольгенлеримиз джыйылмайып ташланыла ёлларда…

Хор Ана-бала, ихтиярлар, не къадарынъыз гъайып олду

Эджнебий  узакъ топракъларда!

Агълáма артыкъ! Етер! Тувгъан илинъни хатырла,

Анда укюм сюре баарь, дюльберлик, санки дженнетте…

Ах, ничюн мен дедим  «дженнетте»?!

 Ким айтыр, бу дешетли тренлер къайда бизни алып кете?

Агъыр  фикирлерден вазгеч,

Къуванчлы куньлерни хатырла.

Хатырла насыл ача бадем. 

Къаве къокъусын хатырла…

Не къадар къоркъунчлы бу гедже:

«Вставай!»-деп, къапумыз къакъыла 

Козьяш ёкъ. Агъламайым башкъа, дуа окъудым токътавда…

Бугунь бизлерден айрылды гузелим… бирданем… къартанам...

Трен кочьти еринден, ялынъыз турам токътамада

Бош сонъсуз челлерде ким биле ёл къайда?!

Вагонда  къалды тувгъанларым, менсиз не оладжакъ аллары?

Багъышла , гузелим, анам, сонъки бир ютум сувны

мен санъа берип оламадым …

Тек огге, рельс бою меджбурым кетмеге мен энди.

Турам да кетем, артымдан такъылып, из изге

Дигерлер де кете - мекянсыз рухлар,

 олар да арай сойларны… 

Бизлер: эм тири, эм де олюлер – эбедий  бу ёлгъа килитли

  

  

***

Бу сатырларны язам, кягъыт сым-сылакъ козьштан,

джезведеки къаве унутылып ташты эм чокътан сувугъан…

Сизге багъышлап бу сёзлерни язам, сизлерни анъам,

эджнебий ёлларда мезарсыз, дуасыз къалгъанлар.

Мен язам ве къальбим эпинъизнен  багълана

Эр бириньизни  эшитем ве гедже аджыдан абдырап уянам…

О гедже токульген козьяштан тузланды топраклар

ве туздан бем-беяз чалланып,  къуруды чокракълар.

Сизнинъ акъкъында мен язам,  дуалар этем, 

ДНК орьнегине омюрлеринъизни къошып,

гъайрыдан орем. Эпимиз Къырымда,

биз эвдемиз энди, биз кельдик.

Бизим - не тири, не де олюлернинъ,

кетмеге артыкъ ёкъ еримиз.  

  

  

Хатыра

Мен Хатыра, баарь ве къышлар, 

девирлер, инсанлар,

эр бир сёз, эр бир сес, 

эр адым - анъымда сакълана.

Мен – Хатыра, билезизми,

инсанлар бир ошлу махлюкълар:

тарихны озьлерине  келиштирип тюзетелер,

янъыдан уйдурып язалар - амма эр шей зая…

чюнки бар -Хатыра…

дюньянынъ къадери  къалемнен  язылмай -

къалемлер сына, сюртюле…

ерге тамлагъан къан тамчысы  исе эбедиен 

топракъ юзюнде къала. 

Сиз, инсанлар, унутасыз,

 язасыз-сызасыз,

кяинат исе ич бир шейни унутмай ве мында, 

кечми-эртеми, эр бир джинаетлик

озь джезасыны тапа,

чюнки бар Хатыра